Varis hakkında her şey

Varis

Nedir? neden oluşur?

Varis basitçe bir toplardamarın genişlemesidir. Büyük varisler bacaktaki safen ven denen bir toplardamarın kapak yetersizliğine bağlı gelişir. Kılcal damarları ve orta boy yeşil damarlar genellikle genetiktir.

İç varis nedir?

Aslında iç varis diye bir terim yoktur. Ancak bazen anlatım kolaylığı nedeniyle bundan bahsedilir. Aslında varis her zaman dıştan görünendir yani dış varistir. Ama bu dıştan görünene varislerin büyük olanları hemen her zaman bacağın daha iç kısmında gözle görülmeyen bir büyük damarın (safen toplardamarı) kapak yetmezliğine bağlı gelişir. İşte bacaklarda dıştan görünen geniş damarların kaynağı, kapak yetersiliği olan bu damara iç varis denir.

Venöz yetmezlik nedir?

Venöz yetmezlik ya da yetersizlik kelime olarak toplardamar yetersizliği demektir. Asıl anlamı bacaklarda her 5-10 cm de var olan kapakların ya da kapakçıkların yetersizliğidir. Bu kapaklar toplardamarda kan akımını düzenler. Bu kapakların bozulması kanın bacaklarda birikmesine, damarların genişleyerek varisleşmesine ve ayak bileğinde ödeme yani şişliğe yol açar

Kimde sık görülür?

Varis herkeste görülebilir ama ailesinde varis olanlarda, kadınlarda, çocuk doğurmuş kadınlarda, kilolu insanlarda ve mesleği ya da yaşantısı çok uzun oturmak ve uzun süre ayakta kalmak gerektiren kişilerde daha sık görülür.

Kilolu insanlarda daha mı sıktır?

Evet, kilo bu damarların genişlemesinde oluşumunu hızlandıran bir nedendir.

Varis pıhtı oluşturur mu? Akciğere atar mı?

Evet genişleyen bu damarlar pıhtı oluşturabilir ama bu oldukça seyrektir. Damarlar ne kadar genişse pıhtı oluşma ihtimali o kadar yüksektir. Ama bu %2-3 civarındadır. Kılcal ve orta boy (yeşil) retiküler damarlarda pıhtı oluşumu çok nadirdir. Bu pıhtının akciğere atma (pulmoner emboli) ihtimali vardır ama bu çok daha seyrektir (binde birden az).

Tedavi edilmezse genişleyen bu damarlar ne gibi problemlere yol açabilir?

Tedavi edilmeyen varisler büyümeye ve çoğalmaya devam eder. Büyüme ve çoğalma hızı her kişide farklıdır. Bu insanın yaşam kalitesini bozabilir. Zaman içinde bacaklarda şişme, renk değişiklikleri ve çok seyrek olarak dolaşım bozukluğuna bağlı yaralar (ülser) gelişebilir. Büyük damarlar, içlerindeki durağan kan akımı nedeniyle pıhtılaşabilir ve bu pıhtı çok seyrek olarak derindeki toplardamara ya da akciğere atabilir.

Kılcal damarlar büyük damarlara dönüşür mü?

Hayır, kılcal damarlar ayrı bir damar tipidir ve hep kılcal olarak kalır. Aynı şekilde orta boy damarlar (yeşil ağ gibi damarlar) da büyük damara dönüşmez. Sadece yıllar içinde biraz daha büyüyebilir.

Her varis tedavi edilmeli midir?

Bacaklardaki bu genişlemiş damarlar eğer görüntü olarak kişiyi rahatsız ediyor ya da ağrı, sızı, kramp gibi yakınmalar oluşturuyorsa genellikle tedavi gerektirir. Büyük olanlar hiç yakınma oluşturmuyorsa da yeni tedavi yöntemleri çok daha kolay ve başarılı olduğu için tedavi edilebilir. Ancak hastada bir yakınmaya yol açmayan ve özellikle kişinin hayat kalitesini bozmayan varislerin tedavisi gerekmeyebilir. Bu grup damarlarda iyi bir ultrason inceleme yapılarak kişinin doktoruyla beraber karar vermesi en doğru olandır.

Fazla kilolu hastalara ameliyatsız tedavisi (lazer RF vs) uygulanabilir mi?

Tabiki uygulanabilir.

Varisin kalple ya da kalp hastalıkları ile bir ilgisi var mıdır?

Hayır. Bacaklarda genişlemiş bu damarların ne kalp dokusuyla ne de herhangi bir kalp hastalığıyla bir ilgisi yoktur.

Renkli ultrason inceleme neden mutlaka ayakta yapılmalıdır?

Çünkü en doğru tanı inceleme ayakta yapılınca olur.

Kaçak yapan Safen damarları ileride koroner bypass ameliyatında işe yarayabilir mi?

Bacakta damarların varisleşmesine yol açabilen Safen toplardamarları bypass ameliyatında kullanılabilir, ancak bunun için normal çapta (4-6 mm) olmaları gerekir. Oysa bu hastalarda bu damarlar genellikle çok genişlemiş ve kalınlaşmıştır. Bu nedenle genişleyen damarların bir kısmı kalp ameliyatı için uygun değildir. Genellikle damar çapı 8 mm veya daha genişse koroner bypass ameliyatında kullanımı zorlaşır.
Eğer yaşınız 50 üstü, sizde ya da ailede koroner kalp hastalığı öyküsü doktorunuzla bunu özellikle konuşmanız ve fayda zarar kısmını tartışmanız uygun olacaktır.

Tedavi İle İlgili sorular

Tüm varis çeşitleri tedavi edilebilir mi?

Günümüzde kullandığımız tedavi yöntemleriyle artık büyük, orta boy ve kılcal damarlar kesin olarak ve tamamen tedavi edilebilir. Önemli olan ne kadar süreceğidir. Büyük ve orta boy damarlar genellikle bir ya da iki seansta tamamen yok edilebilir. Ama yine de çok yoğun damar genişlemesi olanlarda süreç uzayabilir. Kılcal damarların tamamen giderilmesi daha fazla zaman alabilir.

Varis tedavi sonrası neden sık tekrarlar?

Genellikle yanlış değerlendirme (ultrason raporunun yanlış olması), eksik ya da yanlış tedavi sonrası tekrar oranı yüksektir.
Örneğin safen damarında kapak yetersizliği var ve bu varis oluşturmuşsa sadece görünen varislerin tedavisi ileride mutlaka yeni varislerin çıkmasına yol açar çünkü varisin kaynağı kurutulmamıştır.
Ameliyatta tekrar şansı biraz daha yüksektir.
Genel olarak hasta çok iyi değerlendirildiğinde ve tedavi -ameliyatsız yöntemlerle- mükemmel yapıldığında varisin tekrarlama şansı son derece düşüktür.

Lazer tedavisi herkese yapılabilir mi?

Lazerle ya da diğer ameliyatsız yöntemlerle yapılan tedavi hamilelik sırasında yapılmaz. Bunun dışında belirgin derin ven trombozu (bacak toplardamar pıhtılaşması) geçirmiş hastalarda yapılmaz. Derin ven yetmezliği olan hastalarda ise çok dikkatle yapılmalıdır.

Lazer, radyofrekans ve yapışkanla tedavinin birbirinden farkı nedir?

Bu üç yöntem de variste kapak yetmezliği olan büyük kaynak damarın (safen toplardamarı) tedavisinde kullanılır. Biri lazer, biri radyofrekans enerjilerini ısıya çevirerek, diğer ise damarın iç kısmını yapıştırarak o damarı kapatır. Her birinin etkinliği ve riskleri birbirine çok benzer. Şu an bilimsel olarak belirgin bir fark yoktur.

Lazer tedavisi bir ameliyat mıdır?

Hayır. İşlem sırasında neşter ya da kesi kullanılmadığı için ameliyat değildir. Çok daha basit bir yöntemle yapılan tedavidir. Buna variste lazer tedavisi denir.

Lazerle tedavisinde bir damar iptal ediliyor. Tedaviden sonra bacaktaki kan kalbe nasıl taşınıyor?

Lazerle varis tedavisi sonrası iptal edilen damar bir nevi yedek damardır. Kanın kalbe taşınmasına katkısı çok azdır. Bu nedenle bu toplardamar kapatıldıktan sonra kan devridaiminde hiç sorun olmaz. Ancak kanı kalbe taşıyan asıl damarlar olan derin damarlarda daha önce tıkanma yaşanmışsa lazerle varis tedavisi yaptıramazsınız.

Ameliyatsız tedavisi sırasında ağrı duyulur mu?

Normal şartlarda varis tedavisi ağrı verebilen bir tedavidir. Ancak modern ağrı kesme yöntemleri sayesinde Lazer, radyofrekans, yapışkan ya da köpük tedavisinde işlem sırasında hiç ağrı hissetmezsiniz.

İşlem sırasında hastalar uyutulur mu?

Siz özellikle uyumak isterseniz işlem sırasında basit yöntemlerle –narkoz vermeden- sizi uyutmak mümkündür. Bunun dışında uyumanız gerekmez. Bazı hastalarımız dergi ya da kitap getirir ve işlem sırasında okur, bazıları ile sohbet ederek ve genellikle sevdiği tarz müzik dinleyerek işlem yapmayı tercih ederiz.

Tedavi sadece lokal anestezi (iğne girim yerlerinin uyuşturulması) ile yapılabilir mi?

Evet yapılabilir. Ama merkezimizde tercihimiz işlem sırasında hiç ağrı olmamasıdır. Lokal anestezi işlem sırasındaki ağrının bir kısmını giderir ancak tümünü değil.
Sedasyon yapıldığında sadece iğne girişlerine bağlı ağrı giderilmez aynı zamanda işlemle ilgili korku endişe ya da heyecan varsa bunlar da giderilir ve tedavi işlemi çok daha konforlu olur.

Daha önce bacak varislerim için ameliyat olmuştum ancak tekrarladı, yeni yöntemlerle tedavi şansım var mı?

Her tür ameliyat ve işlemden sonra ameliyatsız tedavi yöntemleri ile tedavi başarıyla tekrarlanabilir.

Deri (Transdermal) lazeri ile damar içinde yapılan (endovenöz) lazer tedavileri farklı mıdır?

Tamamen farklıdır. Deri lazeri cilt içindeki kırmızı renkli kılcal varisleri ciltten verilen lazer enerjisiyle tedavi etmek için kullanılan bir yöntemdir. Damar içinden yapılan lazer ise son 15 yılda uygulamaya başlayan ve damar çıkarma ya da sıyırma ameliyatının yerini alan bir yöntemdir. Yani varisin kaynağını yok etmeyi amaçlayan asıl yöntemdir

Kaç seans tedavi gerekir?

Tedavi seans sayısı bacaklardaki varis yoğunluğu ile ilgilidir. Az miktardaysa genellikle tek tedavi yeterlidir. Çok yoğunsa birden fazla tedavi gerekecektir.
Büyük olan damarların çoğu nedenleriyle birlikte tek seansta tedavi edilebilir, ancak bazen ikinci bir seans gerekebilir. Orta boy ve kılcal damarlar için damarların yaygınlığına göre 2-5 tedavi seansı gerekebilir.

Tedavi hemen sonrasında varisler tamamen kaybolur mu?

Tedaviden sonra bu genişlemiş damarların tamamen kaybolması zaman alan bir işlemdir. Hasta yakınmaları kısa zamanda düzelir Ancak anormal damarların kaybolması 1 ay ya da daha uzun bir zaman alabilir.

Tedavide sık yapılan yanlışlar nelerdir?

En önemli yanlış varisin nedenini anlamadan tedavi yapmaya çalışmaktır. Her hastada ayakta bir renkli Doppler ultrason yapmak hataları en aza indirmek için önemlidir. Burada asıl bakılan gözle gördüğümüz varis değil deri altında yerleşen ve önemi olan toplardamarların değerlendirilmesidir. Bunlar içinde en önemlisi safen toplar damarıdır. Bu damarın yetersizliği varis yapar. Tedavide önce kapak sorunu olan damar tedavi edilmelidir.

Kılcal damarlarda renkli ultrason mutlaka gerekli değildir ancak yararlıdır. Diğer genişlemiş damar türlerinin tedavisinden önce ultrason inceleme yapılmalıdır.